Jedną z najpopularniejszych usług świadczonych obecnie przez operatorów światowych jest usługa poczty głosowej, powszechnie znana między innymi w telefonii komórkowej.

Jeżeli terminal sieci telefonii komórkowej jest poza zasięgiem sieci lub abonent akurat prowadzi inną rozmowę, połączenie jest automatycznie kierowane do systemu poczty głosowej, który umożliwia osobie dzwoniącej pozostawienie wiadomości dla abonenta. Jeśli zostawimy wiadomość, system poczty głosowej przy najbliższej okazji (np. pojawienie się abonenta w zasięgu sieci) powiadamia abonenta o tym fakcie, wysyłając informację tekstową lub dzwoniąc. Bardzo podobnie działa automatyczna sekretarka.

Podobną funkcjonalnie usługę do opisanych wyżej wprowadza obecnie do swojej oferty Telekomunikacja Polska SA. W ramach usługi poczty głosowej świadczonej przez TP SA będą dostępne co najmniej te same funkcje, które udostępniają automatyczna sekretarka czy systemy poczty głosowej, znane z telefonii komórkowej. Dzięki zastosowaniu najnowocześniejszego w Polsce systemu (i jednocześnie jednego z najnowocześniejszych na świecie) usługa oferowana przez TP SA będzie charakteryzowała się dużą elastycznością oraz funkcjonalnością, dotychczas nie znaną na naszym rynku. Należy w tym miejscu wymienić możliwość odsłuchiwania i wprowadzania zmian nagranej wiadomości podczas jej zostawiania (zostawiamy wiadomość dla abonenta i możemy ją od razu odsłuchać, a jeśli nam się nie podoba, to możemy ją skasować i nagrać ponownie). Oprócz tej nowoczesnej funkcjonalności są oczywiście dostępne wszystkie "tradycyjne" funkcje: odsłuchiwanie, kasowanie, zapamiętywanie, przewijanie do przodu, przewijanie do tyłu oraz dostępna w każdej chwili pomoc.

Kolejną nowością, odbiegającą od rozwiązań tradycyjnych, jest dostępność usługi zawsze wtedy, gdy abonent chce z niej korzystać. Wynika to z tego, że jest ona kreowana przez samego abonenta w sposób automatyczny. Oznacza to, że jeśli abonent chce zacząć z niej korzystać, to telefonuje pod numer 0-801 151 151, i postępując zgodnie z komunikatami systemu, aktywuje dla siebie skrzynkę głosową. Wystarczy jeszcze uaktywnić przekierowania i usługa jest gotowa do użycia. Jeśli abonent chce zrezygnować z usługi, po prostu z niej nie korzysta. Po czterech tygodniach jego skrzynka automatycznie "umiera".

Usługa jest bardzo przyjazna dla abonenta nie tylko ze względu na swą elastyczność funkcjonalną, przyjazne menu, czy też możliwość wyboru języka (polski, angielski), jest też przyjazna ze względu na opłaty, jakie ponosi abonent za korzystanie z niej. Praktycznie jedynym kosztem jest opłata za aktywację usługi ponoszona w trakcie połączenia z numerem 0-801 151 151. Jest to opłata w wysokości równej cenie jednej jednostki taryfikacyjnej (29 gr + VAT). Z usługą nie są związane miesięczne opłaty abonamentowe. Odsłuchiwanie z własnego aparatu telefonicznego jest bezpłatne. TP SA, w ramach połączeń do poczty głosowej, pobiera jedynie opłaty za pozostawiane wiadomości (płaci osoba, która zostawia wiadomość, zgodnie ze stawkami za połączenie od jej numeru do numeru abonenta - właściciela skrzynki) oraz za odsłuchanie wiadomości z innego niż własny aparatu telefonicznego (też według stawek za połączenie z danego aparatu do własnego numeru telefonicznego).

Usługa poczty głosowej jest świadczona przez TP SA na bazie systemu zakupionego od firmy Alcatel Polska, który ma pojemność 1 000 000 skrzynek. System składa się z 10 nowych dużych węzłów oraz 8 małych węzłów, które już istniały w sieci TP SA i zostały odpowiednio zmodernizowane i dostosowane do aktualnych potrzeb (rysunek 1). Mowa jest o systemie. Oznacza to, że wszystkie węzły są ze sobą połączone łączami transmisji danych, a cały system ma jeden centralny węzeł zarządzania (OMC - Operation and Maintenance Centre) oraz centralny węzeł (Web), udostępniający interfejsy dla systemów obsługi klienta. Każdy węzeł systemu składa się z jednostek VPU (Voice Processing Unit). W zależności od wielkości węzła (w dużych aglomeracjach miejskich - duże węzły, w mniejszych miastach - mniejsze) różna jest liczba jednostek VPU. Samo VPU ma połączenia z siecią telekomunikacyjną i zajmuje się generalnie przechowywaniem wiadomości zostawianych przez użytkowników. Wszystkie wiadomości w trakcie nagrywania są sprowadzane do postaci cyfrowej i w formacie plików dźwiękowych zapisywane na dyskach w jednostce VPU. Każda skrzynka głosowa to nic innego, jak pewien obszar pamięci na dysku używany przez danego abonenta. Wspomniana wcześniej pojemność systemu ok. 1 mln skrzynek to właśnie pojemność dysków obliczona przy pewnych założeniach (liczba wiadomości na skrzynkę, maksymalny czas trwania wiadomości).

Rys. 1. Struktura systemu poczty głosowej.

Jednostki VPU, w celu zachowania bezpieczeństwa przechowywanych informacji, są zabezpieczone dodatkowymi VPU, stanowiącymi "gorącą rezerwę". Wszystkie dyski w jednostkach są dyskami typu RIDE. Jest to zatem rozwiązanie wyjątkowo bezpieczne.

Każdy węzeł systemu poczty głosowej obsługuje pewien obszar kraju. Usługa jest ogólnopolska - dostępna dla wszystkich abonentów sieci TP SA na obszarze kraju, dołączonych do central cyfrowych.

Od strony technicznej realizacja połączeń do systemu poczty głosowej została przedstawiona schematycznie na rysunku 2.

Rys. 2. Realizacja połączeń do poczty głosowej.

Abonent usługi ma wykreowaną skrzynkę w najbliższym węźle systemu poczty głosowej oraz ma ustawione przekierowania w swojej macierzystej centrali telefonicznej na bezpłatny numer skrócony 9427 (numer oznaczający węzeł poczty). Przekierowania w centrali macierzystej są możliwe w razie zajętości aparatu telefonicznego abonenta, jego nieobecności lub bezwarunkowo. Abonent może ustawić jedno lub wiele spośród tych typów przekierowań - w zależności od tego, w jakiej sytuacji chce, aby połączenia trafiały do poczty głosowej.

Po ustawieniu przekierowań, jeśli ktoś telefonuje do abonenta i warunek przekierowania jest spełniony, połączenie trafia do węzła poczty. Tam system emituje zapowiedź powitalną (systemową lub nagraną przez abonenta) i jest gotowy do zapisu wiadomości. Osoba telefonująca może wiadomość odsłuchać, skasować, nagrać nową itp.

O zostawionej wiadomości system informuje abonenta, dzwoniąc pod numer telefonu, na którym dana skrzynka jest założona. Godziny, o których system będzie telefonował, są ustawiane przez samego abonenta. Mogą to być różne godziny dla dni roboczych i dla sobót i niedziel. O pozostawionych wiadomościach system może informować także przy użyciu specjalnego sygnału emitowanego w chwili podniesienia przez abonenta słuchawki telefonu.

Aby odsłuchać wiadomość, abonent telefonuje z własnego aparatu pod bezpłatny numer 9426. System prosi o wprowadzenie kodu PIN i następnie daje możliwość wykonywania wszystkich dostępnych operacji. Wiadomości można odsłuchiwać także z innego aparatu. Należy wtedy zatelefonować pod własny numer, a po przekierowaniu połączenia do poczty głosowej, w trakcie trwania komunikatu powitalnego, nacisnąć klawisz 6 i wprowadzić swój kod PIN. Otrzymujemy wtedy dostęp do takich samych funkcji, jak przy odsłuchu z własnego aparatu. Możliwe jest też zdalne odsłuchanie pod specjalnym numerem krajowym.

Powyższa metoda realizacji połączeń do poczty głosowej jest wygodna dla abonenta, a jednocześnie pozwala na świadczenie usługi prawie wszystkim abonentom. Warto w tym miejscu wspomnieć o pewnych uwarunkowaniach, które pojawiły się przy wprowadzeniu systemu poczty głosowej w TP SA. Ponieważ stopień cyfryzacji sieci jest na poziomie ok. 70%, abonentami usługi poczty głosowej może potencjalnie zostać tylu abonentów sieci TP SA. System musi wiedzieć, kto jest właścicielem skrzynki w czasie realizacji połączenia (aktywacja, odsłuch), a taką informację przekazują tylko centrale cyfrowe.

Kolejnym uwarunkowaniem jest to, że przy zostawianiu wiadomości dla abonenta, osoba zostawiająca wiadomość może zostać poproszona ponownie o podanie numeru skrzynki tożsamego z numerem abonenta. To ograniczenie wypływa z pewnej niedoskonałości obecnie stosowanych sygnalizacji. Wraz z unowocześnianiem sieci i wprowadzaniem sygnalizacji ISUP 2 ta niedoskonałość do końca bieżącego roku powinna zostać wyeliminowana.

Na zakończenie warto wspomnieć, że rozwój usługi poczty głosowej nie zamyka się na tym etapie. Pod koniec roku zostanie wprowadzony cały pakiet najnowocześniejszych w Polsce, a może nawet na świecie, usług typu Unified Messaging, zapewniający posiadanie przez abonenta jednej skrzynki, która pozwoli przechowywać wiadomości głosowe, faksowe oraz e-mail. Dostęp do tej skrzynki i operowanie wiadomościami będzie możliwe zarówno przez telefon, jak i poprzez Internet.